อาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน มีอะไรบ้าง เลือกกินอย่างไรให้ปลอดภัย
การเลือกทานอาหารที่เหมาะสมถือเป็นหัวใจหลักในการจัดการโรคเบาหวาน โดยเฉพาะการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ซึ่งหนึ่งในวิธีการควบคุมที่ดีที่สุด คือ การเลือกรับประทานอาหารและเครื่องดื่มต่างๆ ที่เหมาะสม การทำความเข้าใจว่าอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกินนั้นมีอะไรบ้าง จะช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนและช่วยให้สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ดีขึ้น
ในบทความนี้ จะพาทุกท่านมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน ว่าควรหลีกเลี่ยงอาหารแบบไหนบ้าง แล้วอาหารแบบไหนที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน พร้อมแนะนำวิธีการติดตามระดับน้ำตาลด้วยตัวเอง เพื่อให้การควบคุมระดับน้ำตาลของตนมีประสิทธิภาพและปลอดภัยที่สุด
อาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน มีอะไรบ้าง
การเลือกทานอาหารที่ถูกต้องสำหรับการควบคุมโรคเบาหวาน ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงอาหารบางประเภทที่อาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว หรือส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาวได้ โดยอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกินนั้น ส่วนมากมักเป็นเมนูที่มีน้ำตาลสูง ติดหวาน มีไขมันและคาร์โบไฮเดรตที่มากเกินความจำเป็น รวมถึงอาหารที่มีอินซูลินสูง ซึ่งอาจกระตุ้นให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นอย่างรวดเร็วได้ โดยมีประเภทอาหารหลักๆ ดังนี้
เนื้อสัตว์ติดมัน เนื้อสัตว์แปรรูป
เนื้อสัตว์ติดมันต่างๆ เช่น หนังไก่ เนื้อหมูสามชั้น หรือเนื้อสัตว์แปรรูปต่างๆ เช่น เบคอน ไส้กรอก มักมีไขมันอิ่มตัวสูง ทำให้ระดับคอเลสเตอรอลสูงขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด นอกจากนี้ยังทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ส่งผลให้ควบคุมระดับน้ำตาลได้ยากขึ้น
อาหารที่มีไขมันทรานส์
ไขมันทรานส์ คือ กรดไขมันไม่อิ่มตัวชนิดหนึ่ง ที่มักพบในอาหารแปรรูปอย่างมัฟฟิน คุกกี้ เค้ก แครกเกอร์ อาหารทอด และมาการีน ทำให้ระดับไขมันเลวเพิ่มขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดอีกด้วย
อาหารที่มีรสเค็มจัด
อาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกินที่มีโซเดียมสูง เช่น อาหารหมัก อาหารดอง ซอสปรุงรสต่างๆ อาหารกระป๋อง และอาหารแปรรูป สามารถส่งผลต่อความดันโลหิตให้สูงขึ้น ซึ่งเป็นอันตรายต่อผู้ป่วยเบาหวานได้
อาหารที่มีรสหวานจัด หรือน้ำตาลสูง
อาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง เช่น ขนม เค้ก น้ำอัดลม เครื่องดื่มรสหวานต่างๆ สามารถทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว เป็นหนึ่งอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน โดยควรหลีกเลี่ยง หรือเลือกทานในปริมาณน้อยๆ และควรตรวจเบาหวานด้วยตัวเองเป็นประจำเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลให้เหมาะสม
แป้งขัดสี
คาร์โบไฮเดรตชนิดต่างๆ ที่ผ่านการขัดสี เช่น ข้าวขาว ขนมปังขาวต่างๆ ถือเป็นอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน เนื่องจากแป้งขัดสีเหล่านี้จะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้น กระตุ้นความหิว และอาจทำให้รับประทานอาหารในปริมาณที่มากเกินความจำเป็นได้
อาหารและเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ส่งผลต่อการทำงานของตับและการควบคุมระดับน้ำตาล อาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเกิดการเปลี่ยนแปลง และทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นได้ โดยเฉพาะในผู้ที่ใช้ยาลดน้ำตาลหรืออินซูลิน หากจำเป็นต้องดื่ม ควรดื่มในปริมาณน้อยและควรทานอาหารควบคู่ไปด้วย
ผักที่คนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน และผลไม้ที่ควรระวัง
ผลไม้และผักที่คนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน มักเป็นผลไม้และผักที่มีปริมาณน้ำตาลและคาร์โบไฮเดรตสูง ได้แก่
- ผักที่คนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน
- ผักหัวต่างๆ เช่น เผือก มันเทศ มันฝรั่ง
- ผักแปรรูปต่างๆ เช่น ผักดอง
- ผลไม้ที่คนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน
- ทุเรียน
- ลำไย
- ลิ้นจี่
- เงาะ
- มังคุด
- กล้วย
- องุ่น
- ผลไม้แปรรูป เช่น ผลไม้แห้ง ผลไม้เชื่อม ผลไม้แช่อิ่ม ผลไม้กวน ผลไม้หมักดอง ผลไม้กระป๋อง
อาหารสำหรับคนเป็นเบาหวาน ควรทานอะไรบ้าง
นอกจากอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกินที่ควรหลีกเลี่ยงแล้ว การเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์ ก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน โดยควรเลือกรับประทานอาหารสำหรับคนเป็นเบาหวาน ดังนี้
- อาหารที่มีโปรตีนสูงและไขมันต่ำ: เช่น เนื้อปลา อกไก่ เต้าหู้ ถั่ว และนมพร่องมันเนย
- คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน: เช่น ข้าวซ้อมมือ ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีท ธัญพืชเต็มเมล็ด
- อาหารที่มีไขมันดี: เช่น ไขมันจากถั่ว ผัก ไข่ไก่ และเนื้อปลา
- ผักใบเขียวที่มีกากใยสูง : หรือผักที่มีปริมาณน้ำตาลต่ำ แป้งน้อย เช่น ผักกาดขาว ผักบุ้ง ตำลึง แตงกวา
หากถามว่าเป็นเบาหวานกินผลไม้อะไรได้บ้าง ผลไม้ที่เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน ควรมีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำหรือปานกลาง เช่น ฝรั่ง แอปเปิล ส้ม สาลี่ แก้วมังกร ส้มสายน้ำผึ้ง มะละกอ ควรรับประทานในปริมาณที่พอเหมาะ และควรหลีกเลี่ยงน้ำผลไม้ทุกชนิด เพราะมีน้ำตาลสูงและเส้นใยอาหารน้อยกว่าผลไม้สด และทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นอย่างรวดเร็วด้วย
การทำตารางอาหารผู้ป่วยเบาหวาน สำคัญอย่างไร
การจัดทำตารางอาหารผู้ป่วยเบาหวานเป็นเครื่องมือสำคัญในการควบคุมระดับน้ำตาลให้คงที่ตลอดวัน เมื่อให้มั่นใจสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในทุกเมนูได้อย่างแม่นยำมากขึ้น โดยการวางแผนมื้ออาหารล่วงหน้าหรือการทำตารางอาหารมีประโยชน์ดังนี้
- ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้สม่ำเสมอ: การกินอาหารตามเวลาที่กำหนดช่วยให้ระดับน้ำตาลคงที่ ไม่ขึ้นลงแบบกะทันหัน
- วางแผนสารอาหารอย่างสมดุล: การมีตารางอาหารผู้ป่วยเบาหวานช่วยให้มั่นใจว่าได้รับสารอาหารครบถ้วนตามหลักโภชนาการ
- ป้องกันการกินมากเกินไปหรือข้ามมื้อ: ตารางอาหารช่วยให้ทานอาหารครบทุกมื้อในปริมาณที่พอดี ไม่หิวจัดหรือกินมากเกินไป
การตรวจเบาหวาน สำคัญกับการทานอาหารอย่างไร
การตรวจติดตามระดับน้ำตาลในเลือดอย่างสม่ำเสมอมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อผู้ป่วยเบาหวาน เพราะช่วยให้เห็นผลของอาหารที่รับประทานต่อระดับน้ำตาลในเลือดได้ชัดเจน ซึ่งในปัจจุบัน ได้มีวิธีการใช้เครื่องตรวจเบาหวานที่สามารถทำได้ง่าย สะดวก และช่วยให้สามารถปรับพฤติกรรมการกินได้ทันท่วงที
ปัจจุบันมีเครื่องตรวจเบาหวานแบบพกพาที่ผู้ป่วยสามารถตรวจเบาหวานด้วยตัวเองได้ง่ายๆ เช่น เครื่องวัดน้ำตาล CONTOUR® PLUS ที่มีจุดเด่นคือ ใช้เลือดเพียง 0.6 ไมโครลิตร อ่านค่าได้ภายใน 5 วินาที พร้อมด้วยคุณสมบัติ Second-Chance Sampling ที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถเพิ่มตัวอย่างเลือดได้อีกครั้งหากปริมาณไม่เพียงพอในครั้งแรก ทำให้การตรวจสอบทำได้สะดวกและแม่นยำมากยิ่งขึ้น
ผู้ป่วยสามารถตรวจวัดระดับน้ำตาลก่อนและหลังรับประทานอาหารเพื่อเปรียบเทียบผล ทำให้เข้าใจได้ว่าอาหารแต่ละประเภทส่งผลต่อระดับน้ำตาลอย่างไร ข้อมูลเหล่านี้จะช่วยในการวางแผนมื้ออาหารและเลือกอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกินได้อย่างเหมาะสมกับร่างกายของตนเอง
สำหรับผู้ที่กำลังมองหาที่ตรวจเบาหวานหรือสนใจเครื่องวัดน้ำตาลในเลือดราคาที่เหมาะสม สิ่งสำคัญคือควรเลือกเครื่องตรวจเบาหวานที่มีคุณภาพ ผ่านการรับรองมาตรฐาน และจัดจำหน่ายอย่างถูกต้องตามกฎหมาย เพื่อให้มั่นใจในความปลอดภัยและความแม่นยำของผลการตรวจ
การควบคุมโรคเบาหวานอย่างมีประสิทธิภาพนั้น ต้องอาศัยทั้งความรู้เรื่องประเภทของอาหารคนเป็นเบาหวานไม่ควรกิน การตรวจวัดระดับน้ำตาลอย่างสม่ำเสมอ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน และการปรึกษาแพทย์เป็นประจำ เมื่อทำครบทุกขั้นตอนจะช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนและยกระดับคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน
